Diyarbakır’da Asırlık Meslek Çekçekçilik, Sur’un Dar Sokaklarında Hayatta Kalma Mücadelesi Veriyor
Türkiye’nin en eski meslekleri arasında yer alan çekçekçilik, motorlu araçların yaygınlaşmasıyla birlikte büyük ölçüde unutulsa da Diyarbakır’ın tarihî Sur ilçesinde yaşamaya devam ediyor. İlçenin labirenti andıran sokaklarında hâlâ yük taşıyan birkaç usta, hem geçimlerini sağlamaya çalışıyor hem de şehrin kültürel belleğinde önemli bir yere sahip bu geleneği ayakta tutuyor.
“Bir Zamanların En Gözde İşiydi”
Mesleğin son temsilcilerinden Mustafa Taner, çekçekçiliğin geçmişte büyük önem taşıdığını belirterek, eskiden yük taşımacılığının tamamen insan gücüne dayandığını anlattı:
“Çekçekçilik çok eski bir meslek. Motorlu araçların olmadığı dönemlerde mallar dükkânlara amelelerin sırtında taşınırdı. Bu hem çok yorucu olurdu hem de çok zaman alırdı. Sonra iki tekerli çekçek arabaları çıktı. Yükü daha az insan gücüyle, daha hızlı taşıyabiliyorduk.”
“Bir Dönem Çok Kazanıyorduk”
Eskiden işlerinin oldukça yoğun olduğunu ifade eden Taner, çekçekçiliğin bir dönem Sur esnafı için vazgeçilmez olduğunu söyledi:
“Esnaf bizi tuttuğunda mallarını hemen taşıyabiliyordu. O dönem çok iş alır, iyi kazanırdık. Mesleğimiz gözdeydi. Ama teknoloji gelişince önce yük ameleliği azaldı, sonra çekçeklerin kullanımı düştü. Motorlu araçlar çıktığında işlerimiz neredeyse tamamen bitti.”
Yok Olmanın Eşiğinde Bir Meslek
Günümüzde işlerinin yok denecek kadar azaldığını belirten Taner, mesleğin artık son dönemlerini yaşadığını dile getirdi:
“Eskisi gibi iş olmuyor ama hâlâ ara sıra yakın mesafeli yük taşıtanlar çıkıyor. Bu şekilde ekmeğimizi kazanmaya çalışıyoruz. Ama mesleğin ömrünü tamamlamak üzere olduğunu biliyoruz.”
Tarihi Sokaklarda Kültürel Bir İz
Bugün Sur sokaklarında birkaç ustayla varlığını sürdüren çekçekçilik, sadece ekonomik bir faaliyet değil aynı zamanda kültürel bir hafıza niteliği taşıyor. Modern taşımacılığın giderek yaygınlaştığı şehirde, çekçekçiler hem geçmişe tanıklık ediyor hem de bu mirası geleceğe taşımaya çalışıyor.
Diyarbakır’ın tarih kokan dar sokaklarında yankılanan çekçek sesleri, bir zamanların vazgeçilmez mesleğinin hâlâ tamamen kaybolmadığının sessiz bir göstergesi olarak varlığını sürdürüyor.