Türkiye’de şimdiye dek kayıtlara geçen en yıkıcı ve büyüklük açısından en etkili deprem, Osmanlı döneminde, 17 Ağustos 1668’de Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın Ladik Gölü çevresinde yaşandı. Tahmini büyüklüğü 7.8 ile 8.0 arasında olan bu deprem, hem ölçek hem etki açısından Türkiye tarihinin en güçlü sarsıntısı olarak öne çıkıyor.
1668 Kuzey Anadolu Depremi: Tarihin Zirvesindeki Sarsıntı
1668’deki deprem, Anadolu’nun kuzeyinden başlayarak Bolu’dan Erzincan’a kadar büyük bir alanı etkisi altına aldı. Fay hattının yaklaşık 600 km’lik şeridini etkileyen sarsıntının, IX–X civarında yoğunluk yaşattığı ve o dönemde yaklaşık 8.000 kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor . Bu güçte bir deprem, kayıtlarda Türkiye’deki en şiddetli deprem olarak kabul ediliyor.
1939 Erzincan Depremi: Yaklaşık 6,8 Büyüklüğünde Milli Felaket
1668’deki kadar büyük olmasa da, 1939’da Erzincan’da yaşanan 7.8 büyüklüğündeki deprem, modern Türkiye’deki en ölümcül felaketlerden biridir. Yaklaşık 33.000 kişinin yaşamını yitirdiği bu sarsıntı, 20 km derinlikte gerçekleşerek şehrin büyük kısmını yerle bir etti .
1999 İzmit Depremi: Modern Dönemin En Yıkıcı Sarsıntısı
17 Ağustos 1999’da meydana gelen İzmit depremi (7.6 büyüklükte), Marmara bölgesinde büyük yıkımlara yol açtı. Resmi rakamlara göre 17.000’den fazla kişi hayatını kaybetti, 48.000’e yakın kişi yaralandı ve 250.000’den fazla insan evsiz kaldı. Bu deprem, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yaşanan yıkıcı depremlerin bir halkası oldu.
2023 Kahramanmaraş–Gaziantep Depremi: Yeni Bir Rekor mu?
Son yıllarda yaşanan en büyük sarsıntılardan biri de 6 Şubat 2023’de Kahramanmaraş merkezli yaşandı. Ard arda gelen 7.8 ve 7.5 büyüklükteki depremler, güneydoğu Türkiye ile kuzey Suriye'de büyük tahribata yol açtı. Türkiye tarafında resmi açıklamalarda 53.000'den fazla kişi yaşamını yitirdi. Bu sarsıntı, 1939 Erzincan depreminin büyüklüğünde olsa da, kayıp sayısı açısından inanılmaz boyutlara ulaştı.
Büyüklük ve Can Kayıpları Açısından Bir Karşılaştırma
1668 Kuzey Anadolu Depremi: Büyüklüğü 7.8–8.0, yaklaşık 8.000 ölü
1939 Erzincan Depremi: Büyüklük 7.8, ölü sayısı ~33.000
1999 İzmit Depremi: Büyüklük 7.6, ölü sayısı ~17.000
2023 Kahramanmaraş Depremi: Büyüklük 7.8, ölü sayısı ~53.000+
Türkiye’deki En Büyük Depremin Unvanı Hâlâ 1668’de
Veriler ışığında en büyük şiddette (7.8–8.0) ve geniş bir coğrafyayı etkileyen deprem 1668 Kuzey Anadolu Depremi olarak kayıtlarda yer alır. Modern dönemlerdeki depremler (1939, 1999, 2023) can ve yıkım açısından ileri gelmekle birlikte, büyüklük açısından bu tarihi sarsıntının eşiğine henüz ulaşılmadığı değerlendiriliyor.
Türkiye tarihindeki depremler hem büyüklük hem de yıkım boyutlarıyla hatırlanmaya devam ediyor. 1668 depremi şiddet açısından zirvede yer alırken, modern felaketler insanlık açısından unutulmaz izler bıraktı. Bu tablo, ülkenin depreme hazırlık ve yönetim süreçlerinin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.