Diyarbakır'da 9500 Yıllık Kamusal Yapı Gün Yüzüne Çıkarıldı

Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde, insanlık tarihinin yerleşik hayata geçiş sürecine dair en önemli izleri barındıran 12 bin yıllık Çayönü Tepesi’nde bu yılki kazılarda dikkat çeken bir keşif yapıldı. Kazı ekibi, 9500 yıl öncesine tarihlenen kamusal nitelikli özel bir yapı ortaya çıkardı.

“9500 yıl öncesinin yaşam modeli gün yüzüne çıktı”

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi ve Çayönü Tepesi Kazı Başkanı Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, bu yıl çalışmaların 2 Mayıs’ta başladığını belirterek, yaklaşık 800 metrekarelik kuzey alanda ve 900 metrekarelik doğu alanda yoğun kazılar yürüttüklerini aktardı.

Sarıaltun, bulunan yapının önemine dikkat çekerek: “Bu yapının iki evresi var. Batı duvarları daha orijinal, doğu duvarı ise sonradan eklenmiş. En dikkat çekici nokta tabanın defalarca sıvanıp boyanmış olması. Turuncudan vişneçürüğüne kadar kırmızının farklı tonlarını tespit ettik. Bu buluntu, MÖ 7600-7500 yılları arasındaki yaşam modelini göstermesi açısından çok değerli” dedi.

Topluluk için ortak kullanım alanı

Bulunan yapının bir ev olmadığına, kamusal bir alan olduğuna işaret eden Sarıaltun, şu bilgileri paylaştı:“Muhtemelen topluluğun toplantıları, ortak etkinlikleri ya da ritüeller için kullanıldığı bir yapıdan söz ediyoruz. Çayönü’nde şimdiye kadar boyalı tabanlı bir yapı tespit edilmemişti. Bu açıdan da ilk kez karşılaşılan bir örnekle karşı karşıyayız.”

Çayönü Tepesi’nde daha önce ortaya çıkarılan Terrazo (mozaikli taban) yapısı ile yan yana bulunan bu keşif, Neolitik dönemin sosyal yaşamına dair yeni kapılar aralıyor.

12 bin yıllık tarihe ev sahipliği yapıyor

Diyarbakır’ın Ergani ilçesinin 7 kilometre güneybatısında yer alan Çayönü Tepesi, Neolitik çağın ilk dönemlerinden itibaren yerleşik yaşamın izlerini taşıyor. 1964’te başlayan kazılar, Prof. Dr. Halet Çambel ve Prof. Dr. Robert John Braidwood öncülüğünde başlatılmış, farklı dönemlerde birçok akademisyen tarafından sürdürülmüştü. Günümüzde ise Cumhurbaşkanlığı kararlı kazılar kapsamında yürütülüyor.

Uzmanlara göre Çayönü, sadece Anadolu için değil, aynı zamanda Yakındoğu ve Levant coğrafyası için de dünya kültür tarihi açısından anahtar niteliğinde bir yerleşim olarak kabul ediliyor.