Diyarbakır'da Depreme En Dayanıklı Semtler Belli Oldu!

Diyarbakır Depreme Hazır mı? Uzmanlar Uyarıyor, Gözler Güvenli Semtlerde

Kahramanmaraş merkezli büyük depremlerin ardından tüm Türkiye'de olduğu gibi Diyarbakır'da da depreme hazırlık konusu yeniden gündeme geldi. Hem halkın hem yerel yönetimlerin gözleri, olası bir deprem senaryosunda şehrin ne kadar dayanıklı olduğuna çevrildi. Diyarbakır gibi tarihi bir şehirde yapı stokunun niteliği ve zemin yapısına bağlı riskler, kentsel güvenliği doğrudan etkiliyor. Peki, Diyarbakır gerçekten depreme hazır mı? Hangi ilçeler daha güvenli sayılıyor?

Yapı Stoku ve Riskli Alanlar Mercek Altında

Diyarbakır’da 1999 yılı öncesinde inşa edilmiş binlerce yapı bulunuyor. Bu yapıların önemli bir kısmı herhangi bir deprem yönetmeliğine tabi olmadan inşa edilmiş durumda. Özellikle Bağlar, Sur ve Yenişehir ilçelerinde eski yapılar oldukça fazla ve bu durum, olası bir depremde ciddi riskler barındırıyor. Uzmanlar, bu yapıların büyük bölümünün mühendislik hizmeti almadan yapılmış olduğunu, beton kalitesinin düşük, demir donatılarının ise yetersiz olduğunu ifade ediyor.

Son yıllarda yürürlüğe giren kentsel dönüşüm projeleriyle bazı bölgelerde dönüşüm süreci başlasa da, Diyarbakır’ın genelinde dönüşüm hızı oldukça yavaş ilerliyor. Özellikle dar gelirli kesimin yaşadığı mahallelerde dönüşümün başlamamış olması, deprem riskini ciddi şekilde artırıyor.

Zemin Yapısı Güvenli Yerleşim İçin Belirleyici Rol Oynuyor

Diyarbakır’ın jeolojik yapısı da deprem sırasında yaşanacak etkileri belirleyen en önemli unsurlardan biri. Şehrin bazı semtleri sert kaya ve tüf tabakaları üzerinde kurulu olduğu için görece daha az sarsıntı hissedebiliyor. Ancak Dicle Nehri’ne yakın, alüvyon dolgulu bölgelerde zemin sıvılaşması riski daha yüksek ve bu da yapıların hasar alma ihtimalini artırıyor.

Özellikle Silvan yolu üzerindeki bazı yeni konut bölgeleri, daha sağlam zemin yapısıyla ön plana çıkıyor. Buna karşın, Bağlar ilçesinin iç kesimlerinde yer alan bazı mahallelerde zemin özellikleri açısından ciddi problemler bulunuyor. Zemin sıvılaşması ve çökmeler, geçmiş yıllarda yaşanan küçük depremlerde dahi gözlemlenmişti.

Kentsel Dönüşümde Gecikmeler Endişe Yaratıyor

Diyarbakır’da kentsel dönüşüm çalışmaları başlasa da, süreç çoğu bölgede ağır ilerliyor. Özellikle riskli yapıların yoğun olduğu Sur ve Bağlar gibi ilçelerde, mülkiyet sorunları, vatandaş ile belediyeler arasında yaşanan anlaşmazlıklar dönüşümün hızını yavaşlatıyor. Bununla birlikte finansal kaynakların sınırlı olması da süreci sekteye uğratan başka bir faktör olarak öne çıkıyor.

Uzmanlar, dönüşüm sürecinin sadece bina yenilemekle sınırlı kalmaması gerektiğini, aynı zamanda yeni yapılacak binaların da zemin etüdü, yapı denetimi ve mühendislik kontrollerinden geçirilerek inşa edilmesi gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, yapılan her yeni bina da potansiyel bir risk unsuru olmaktan kurtulamıyor.

Güvenli Semtler Neresi? Hangi Bölgelerde Risk Daha Az?

Diyarbakır genelinde zemin yapısı ve yapı kalitesi açısından bazı semtler, olası bir depremde daha güvenli olarak değerlendiriliyor. Özellikle Kayapınar ilçesi, hem yeni yapılan konutların sayısı hem de modern inşaat teknolojileri sayesinde daha az riskli olarak kabul ediliyor. Bu bölgede son yıllarda yapılan siteler, deprem yönetmeliğine uygun olarak inşa ediliyor ve yapı denetim süreçleri sıkı şekilde uygulanıyor.

Yine aynı şekilde Üçkuyular, Diclekent ve Fırat Mahallesi gibi yerleşim yerleri, yeni gelişen konut alanları olarak daha güvenli bölgeler arasında sayılıyor. Zemin etüdü yapılmış, ruhsatlandırma süreci kontrollü şekilde yürütülmüş bu semtlerde oturanlar, olası bir sarsıntı anında daha az riskle karşı karşıya kalıyor.

Buna karşın, Merkez Sur ilçesinin tarihi mahalleleri ve Bağlar’ın eski yapı stoğuna sahip kesimleri, en riskli alanlar arasında yer alıyor. Hem yapı yaşı hem de zemindeki zayıflık, bu bölgeleri tehlike açısından öne çıkarıyor.

Diyarbakır'da Deprem Bilinci ve Hazırlık Eksiklikleri

Tüm bu fiziksel risklerin yanı sıra, Diyarbakır’da halkın deprem hazırlığına dair bilinç düzeyinin artırılması gerektiği de sıkça vurgulanıyor. Eğitim kurumlarında, belediyelerde ve kamu kurumlarında deprem tatbikatlarının düzenli yapılmaması, vatandaşların olası bir afet anında nasıl davranmaları gerektiği konusundaki eksiklikleri gözler önüne seriyor.

Ayrıca şehrin birçok noktasında toplanma alanlarının net olarak belirlenmemiş olması, afet sonrası koordinasyon açısından da sorun yaratabilecek bir diğer başlık. Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) başta olmak üzere ilgili kurumların, şehrin deprem senaryolarına hazırlıklı hale gelmesi için çok daha kapsamlı çalışmalar yürütmesi gerektiği belirtiliyor.