<h3 data-end="192" data-start="125"><strong data-end="192" data-start="129">Tarihin Sessiz Tanığı Diyarbakır'ın İlk Sakinleri Kimlerdi?</strong></h3> <div data-end="548" data-start="194">Diyarbakır, yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın en eski yerleşim alanlarından biri olarak kabul ediliyor. Tarihi binlerce yıl öncesine uzanan bu kadim kent, geçmişin izlerini bugün hâlâ güçlü şekilde taşımaya devam ediyor. Peki, bu verimli topraklarda ilk adımlar kimler tarafından atıldı? Hangi topluluklar, bugünkü Diyarbakır’ın temellerini oluşturdu?</div> <h3 data-end="593" data-start="550"><strong data-end="593" data-start="554">Çayönü Tepesi ve İlk Yerleşik Hayat</strong></h3> <div data-end="1143" data-start="595">Diyarbakır’ın Ergani ilçesi sınırlarında yer alan Çayönü Tepesi, insanlık tarihinin en eski tarım yerleşimlerinden biri olarak kabul ediliyor. Yapılan arkeolojik kazılar, bu bölgede yaklaşık 10 bin yıl önce insanların tarım yapmaya başladığını gösteriyor. Avcı-toplayıcı düzenden yerleşik hayata geçişin simgelerinden biri olan bu alan, tarihçilerin dikkatini çeken bir merkez hâline gelmiş durumda. İlk dönem sakinlerinin kimliği net olarak bilinmemekle birlikte, Neolitik çağ insanlarının burada uzun yıllar yaşadığına dair güçlü bulgular mevcut.</div> <h3 data-end="1184" data-start="1145"><strong data-end="1184" data-start="1149">Hurri, Mitanni ve Asur Etkileri</strong></h3> <div data-end="1702" data-start="1186">Diyarbakır'ın tarihi yolculuğunda bir sonraki evre, Mezopotamya kültürleriyle yakın ilişkili olarak şekilleniyor. Hurri kökenli toplulukların MÖ 3000’li yıllarda bölgede etkili olduğu, ardından Mitanni egemenliğinin bir dönem sürdüğü biliniyor. Bu topluluklar sadece yönetim anlamında değil, dil, din ve sosyal yapı bakımından da bölgenin kimliğini şekillendiren unsurlar arasında yer alıyor. Daha sonra Asur İmparatorluğu’nun etkisi altına giren Diyarbakır ve çevresi, zengin kültürel bir mirasa ev sahipliği yaptı.</div> <h3 data-end="1746" data-start="1704"><strong data-end="1746" data-start="1708">Roma'dan Bizans'a Ulaşan Katmanlar</strong></h3> <div data-end="2167" data-start="1748">Diyarbakır’ın ilk sakinleri denildiğinde Roma ve Bizans dönemlerini de unutmamak gerekiyor. Şehir, antik dönemde “Amida” adıyla bilinmekteydi. Roma döneminde önemli bir askeri merkez olarak inşa edilen surlar, bugün hâlâ ayakta duruyor. Bizans döneminde ise kentin dini ve stratejik önemi daha da arttı. Bu dönemlerde şehirde yaşayan topluluklar arasında Ermeniler, Süryaniler ve diğer Hristiyan cemaatler ön plandaydı.</div> <h3 data-end="2217" data-start="2169"><strong data-end="2217" data-start="2173">Kadim Kentin Katmanları Bugün de Yaşıyor</strong></h3> <div data-end="2560" data-start="2219">Diyarbakır, binlerce yıl boyunca farklı halkların, kültürlerin ve inançların iç içe geçtiği bir yaşam alanı oldu. İlk yerleşimcilerden bugüne dek süren bu tarihsel zenginlik, kentin kimliğini oluşturan temel taşlardan biri. Her bir uygarlığın bıraktığı iz, bugün bile kentin mimarisinde, kültüründe ve sosyal yapısında kendini hissettiriyor.</div>