Türkiye genelinde çocuk ve gençler arasında teknoloji bağımlılığı her geçen yıl daha büyük bir sorun hâline gelirken, Diyarbakır’da yapılan saha gözlemleri dikkat çekici bir ayrımı ortaya koydu. Kentin gelişmiş ve modern yaşam tarzının hâkim olduğu semtlerinde çocukların internet ve dijital oyunlara bağımlılığı artarken, Sur ilçesi gibi mahalle kültürünün canlı şekilde devam ettiği bölgelerde çocukların hâlâ sokakta arkadaşlarıyla vakit geçirdiği gözlemlendi.
Mahalle Kültürü Teknolojiye Karşı Doğal Bir Kalkan
Sur ilçesinde çocuklar, günün büyük kısmını telefon ya da tablet başında geçirmek yerine top, saklambaç, beştaş ve ip atlama gibi geleneksel oyunlarla değerlendiriyor. Ailelerin de çocukları evden çok sokağa, arkadaş ortamına yönlendirdiği ifade ediliyor. Uzmanlar, bu durumun sosyal gelişim, iletişim becerileri ve özgüven üzerinde olumlu etkiler yarattığını belirtiyor.
“Çocuklar Bağımlılığa Daha Açık”
Uzmanlara göre, internet ve sosyal medya kullanımı çocuk ve ergen grubunda yetişkinlere kıyasla çok daha yoğun. TÜİK’in 2023 verilerine göre Türkiye’de hanelerin %95’inin internete erişimi bulunuyor ve bireylerin %87’si aktif internet kullanıcısı.
Uzmanlar, çocukların yenilik arayışının yüksek ancak öz kontrol mekanizmasının düşük olduğuna dikkat çekerek, “Bu nedenle teknoloji bağımlılığına karşı en savunmasız grup çocuklardır.” açıklamasını yaptı.
Dünya genelinde çocuk ve ergenlerde teknoloji bağımlılığı oranı %4,2 ile %21 arasında değişirken, Türkiye’deki araştırmalarda bu oran %2,33 ile %14 aralığında seyrettiği belirtiliyor.
İnternette Haftada 40-80 Saat Geçirenler Risk Altında
Uzmanlara göre, haftalık internet kullanım süresi 40 ila 80 saate ulaşıyorsa ve internet olmadığı zaman huzursuzluk, öfke veya saldırgan davranışlar ortaya çıkıyorsa bağımlılık riski oldukça yüksek. Bu durumun aile ilişkilerinden okul başarısına kadar pek çok alanı olumsuz etkilediği vurgulanıyor.
“Sıkılmasına İzin Verin; Yaratıcılığı Gelişsin”
Uzmanlar, ebeveynlerin çocuk “sıkıldığında” hemen telefon ya da tablet vermesinin en büyük hatalardan biri olduğunun altını çiziyor:
“Sıkılmak, oyunu ve yaratıcılığı başlatan temel duygudur. Çocuk arayışa girer, yeni oyun kurar ve hayal gücünü kullanır.”
Sur Sokaklarında Çocuk Sesleri Teknolojiye Meydan Okuyor
Sur ilçesinin dar sokaklarında hâlâ yankılanan çocuk sesleri, mahalle dayanışmasının ve ortak yaşam kültürünün modern çağın dijital bağımlılığına karşı güçlü bir koruyucu rol oynadığını gösteriyor. Uzmanlar, bu tür sosyal alanların artırılmasının teknoloji bağımlılığı ile mücadelede büyük önem taşıdığını belirtiyor.
