Diyarbakır, zengin kültürel dokusuyla Anadolu'nun önemli şehirlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bu şehir, tarihi ve mimari açıdan önemli olan hanlarla da dikkat çekiyor. Diyarbakır'ın tarihine ışık tutan bu hanlar, geçmişten günümüze uzanan birer şaheser niteliğinde.
Diyarbakır'da bulunan hanların sayısı ve tarihi değerleri, şehrin kültürel mirasını koruma ve tanıtma çabalarını ön plana çıkarıyor. Kentte bulunan hanların toplam sayısı yaklaşık olarak onbeş civarında olsa da bu sayı her geçen gün farklı restorasyon ve yenileme projeleriyle değişebiliyor.
Bugün, Diyarbakır'daki hanların büyük bir kısmı, turistlerin ilgisini çekiyor ve şehrin tarihini keşfetmek isteyenler için önemli duraklar arasında yer alıyor. Bunlardan bazıları, tarihi zenginlikleriyle adeta birer açık hava müzesi niteliğinde. Bu hanlar arasında en çok bilinenleri ve ziyaretçi akınına uğrayanları şunlar:
1. Ulu Han: Diyarbakır'ın en büyük hanı olan Ulu Han, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde yapılmıştır. Büyük bir kervansaray olarak inşa edilen Ulu Han, şehrin ticari hayatının merkezi konumundaydı ve bugün de tarihi atmosferiyle ziyaretçilerini büyülemeye devam ediyor.
2. Deliller Hanı: 16. yüzyılda yapılan bu han, adeta bir döneme tanıklık ediyor. İçinde bulunan dükkanlar ve odalar, o dönemin ticari yaşamına dair önemli ipuçları sunuyor.
3. Kurşunlu Han: Diyarbakır'ın en eski hanlarından biri olan Kurşunlu Han, 16. yüzyılda inşa edilmiştir. Hanın dikkat çeken mimarisi ve tarihi atmosferi, ziyaretçilerini geçmişe yolculuğa çıkarıyor.
4.Sülüklü Han: Sülüklü Han, 1683'te Hanilioğlu Mahmut Çelebi ve onun kız kardeşi Atike Hatun tarafından inşa edilmiştir. Han'ın yapısında siyah bazalt taş kullanılmıştır.
Sülüklü Han, adını avludaki kuyunun içinden hastaları tedavi etmek için çıkarılan sülüklerden almıştır. İlk yapıldığında, 3 katlı ve her katında 18 adet odanın bulunduğu bir yapı olan hanın zemin katı, ahır olarak kullanılmaktaydı fakat günümüzde han tek katlıdır ve kafeterya olarak kullanılmaktadır.
5-Hasan Paşa Hanı: Ulu Camii'nin doğu giriş kapısının karşısında yer alan Hasan Paşa Hanı, Diyarbakır'ın Osmanlı tarafından alınmasından sonra üçüncü vali olan Sokullu Mehmet Paşa'nın oğlu Vezirzade Hasan Paşa tarafından 1572-1575 yılları arasında yaptırılmıştır. Bu han, Kabe’nin ilk ipek örtüsü yapıldığı yer olarak bilinmektedir. Hasan Paşa Han'ı ilk yapıldığında 3 katlı olarak inşa edilmiştir. En altta hayvanlar için yapılan ahır bulunmaktaydı. Günümüzde ise burası kitapevi olarak kullanılmaktadır.
Diyarbakır'ın tarihi hanları, şehrin kültürel zenginliğini ve tarihini yansıtan önemli yapıtlar olarak hafızalarda yerini koruyor. Bu hanlar, sadece birer yapı değil, aynı zamanda şehrin geçmişinden günümüze uzanan birer tanığı konumunda.
