Diyarbakır'da zamana meydan okuyan tarihi cami

Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde yer alan ve Anadolu’nun en eski camilerinden biri olan Ulu Camii, bin yılı aşan geçmişiyle İslam medeniyetinin önemli yapı taşlarından biri olarak dikkat çekiyor. Şehrin kalbinde yükselen bu kadim eser, mimarisi, manevi atmosferi ve tarihi önemiyle hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

Ulu Camii, 639 yılında Diyarbakır’ın İslam orduları tarafından fethedilmesinin ardından inşa edilen ilk cami olarak kayıtlara geçti. Ancak günümüzdeki yapı, Büyük Selçuklu mimarisinin izlerini taşıyan haliyle 1091 yılında, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın emriyle Nisanoğlu Müeyyidüddin tarafından yeniden inşa edilmiştir.

Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevi, Mescid-i Aksa ve Emeviye Camii’nden sonra İslam dünyasında en önemli beşinci camii olarak kabul edilen Ulu Camii, bu yönüyle de ayrı bir manevi değere sahiptir. Aynı avlu içerisinde yer alan Şafiiler ve Hanefilere ait iki farklı bölümüyle dikkat çeken camii, İslam mezheplerine olan hoşgörünün de tarihi bir sembolü olarak öne çıkar.

Caminin mimarisinde kullanılan bazalt taşları, Sur’un karakteristik yapısını yansıtırken, sütunları ve kemerleri ise Roma, Bizans ve İslam mimarisinin izlerini harmanlar. Özellikle güneş saatleri, kabartmalar ve taş işçiliği açısından dikkat çeken bölümler, ziyaretçilerin ilgisini çekerken, tarihçiler için de eşsiz bir kaynak niteliği taşıyor.

Yüzyıllar boyunca birçok restorasyon gören Ulu Camii, son olarak Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalarla aslına uygun şekilde restore edildi. Caminin çevresinde yapılan çevre düzenlemeleriyle hem ibadet hem de turizm açısından cazibe merkezi haline getirildi.