Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte Diyarbakır’da soba ve tüplü ısıtıcı kullanımından kaynaklı karbonmonoksit zehirlenmeleri yeniden görülmeye başladı. Kış aylarında yanlış kurulum, sobanın vakitsiz harlanması ve rüzgârlı havalarda yapılan yakma işlemleri, renksiz ve kokusuz bir gaz olan karbonmonoksitin evlerde birikmesine yol açabiliyor.
Uzmanlar, karbonmonoksit gazının fark edilmesinin zor olması nedeniyle “sessiz ve sinsi” bir tehlike oluşturduğuna dikkat çekiyor. Gece saatlerinde yaşanan zehirlenmelerin daha ölümcül olabildiği belirtilirken, özellikle akşamdan sabaha kadar olan zaman diliminde vakaların arttığı ifade ediliyor. Uykuda fark edilmeden maruz kalınan gazın ciddi sağlık sorunlarına ve ölümlere neden olabildiği vurgulandı.
Karbonmonoksit gazının kanda oksijen taşınmasını engellediği, bu nedenle kısa sürede hayati risk oluşturabildiği kaydediliyor. Zehirlenmelerde en sık görülen belirtiler arasında baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma yer alırken; ağır vakalarda bilinç kaybı, koma, nöbet geçirme ve istemsiz idrar-dışkı kaçırma gibi ciddi tablolara rastlanabiliyor. Çoğu kişinin yalnızca baş ağrısı şikâyetiyle sağlık kuruluşlarına başvurduğu, yapılan testlerle zehirlenmenin kısa sürede tespit edilebildiği belirtildi.
Soba kullanan haneler için önemli uyarılarda bulunan uzmanlar, baca ve soba bakımlarının düzenli olarak yapılmasının hayati öneme sahip olduğunu vurguluyor. Özellikle lodoslu ve rüzgârlı havalarda soba kullanımında ekstra dikkat edilmesi gerektiği, soba, kombi ve şofben gibi cihazların aynı bacaya bağlanmaması gerektiği ifade ediliyor. Soba borularının baca içine aşırı ilerletilmemesi, hasarlı ve eski boruların kullanılmaması gerektiği de hatırlatıldı.
Zehirlenme riskini azaltmak için evlerde yeterli havalandırmanın sağlanması, kapı ve pencerelerde menfez bulundurulması öneriliyor. Karbonmonoksit gazının, kömür, odun, doğalgaz ve benzin gibi yakıtların tam yanmaması sonucu ortaya çıktığına dikkat çekilirken, tam yanma sağlanmadığında oluşan bu gazın ciddi bir sağlık tehdidi oluşturduğu vurgulandı.
