Güneydoğu'nun kadim şehri Diyarbakır, geçmişten bugüne uzanan tarihi dokusuyla yerli ve yabancı ziyaretçilerin gözdesi olmaya devam ediyor. Ancak bu kez dikkatler surların ve hanların ötesinde, yerin altına çevrildi. Şehrin dört bir yanında yer alan ve kimi zaman efsanelere konu olan tarihi tüneller, hem geçmişe ışık tutuyor hem de turizm potansiyeli açısından büyük önem taşıyor.
Diyarbakır’ın farklı noktalarında bulunan dört tünelden sadece biri günümüzde ziyarete açık durumda. Diğerlerinde ise arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları devam ediyor. Tünellerin geçmişte savunma, kaçış, su taşıma ve dini ritüeller için kullanıldığı tahmin ediliyor.
İşte Diyarbakır’ın gizemli tünelleri ve bulundukları noktalar:
Asur'dan Bugüne Bir Miras
Eğil ilçesinde yer alan dört tünelden ikisi restore edilerek ziyaretçilere açıldı. 120 metreye kadar uzanan tüneller, Kralkızı Baraj Gölü kıyısında yer alıyor. Asur dönemine ait olduğu düşünülen bu yapılar, ana kayanın oyulmasıyla oluşturulmuş. Tünellerin diğer kısımlarında ise çalışmalar sürüyor.
Amida Höyük Su Yolu ve Tünelleri
Sur ilçesinde yapılan kazılarda ortaya çıkan Amida Höyük tüneli, bir zamanlar saraya su taşıdığı düşünülen gelişmiş bir sistemin parçası. Genişliği 1 ila 1.80 metre, yüksekliği ise yaklaşık 1.85 metre olan bu tünel, 21 metrelik bir bölümde son buluyor. Kazılar, tünelin erken dönemlerden Cumhuriyet'e kadar kullanıldığını gösteriyor.
Roma'nın Yeraltı Geçitleri
Çınar ilçesindeki Zerzevan Kalesi'nde Roma dönemine ait tüneller keşfedildi. Mithras Tapınağı’na uzanan bu koridorların hem askeri hem de dini amaçlarla kullanıldığı düşünülüyor. 2014’ten bu yana süren kazılarla ortaya çıkarılan yapılar, Roma’nın askeri mimarisine ışık tutuyor.
Ayn Dar Kalesi Tüneli: Hazro’da Gizli Bir Kaçış Yolu
Hazro ilçesinde yer alan Ayn Dar Kalesi’nde ortaya çıkarılan tünelin, kaleye saldırı anlarında kaçış ve su temini için kullanıldığı değerlendiriliyor. Şu ana dek 70 basamağı açığa çıkan tünel, kayanın oyulmasıyla oluşturulmuş ve bölge, yapılacak detaylı kazılarla turizme kazandırılmayı bekliyor.
Derin Tarihin İzinde
Diyarbakır’daki tüneller, yalnızca fiziksel yapılar değil, aynı zamanda binlerce yıllık medeniyetlerin izlerini taşıyan sessiz tanıklar. Bu yapılar, arkeoloji ve tarih tutkunları için eşsiz bir keşif alanı sunarken, şehrin turizm çeşitliliğini de artırma potansiyeline sahip.