Diyarbakır’ın merkez Kayapınar ilçesine bağlı Seyrantepe Mahallesi’nde yaşayan 55 yaşındaki Gule Yaman, 25 yıldır tandır üreterek hem geçimini sağlıyor hem de bölgenin köklü bir geleneğini yaşatmaya devam ediyor. Tandır yapımını annesinden öğrenen Yaman, "Bu zanaat artık yok olma noktasında. Biz son temsilcileriz" diyerek destek çağrısında bulundu.
“Tandırla büyüdüm, tandırla yaşıyorum”
Gule Yaman, küçük yaşlarda annesinin yanında çamur yoğurarak başladığı tandır serüvenini şu sözlerle anlattı:
“Yaklaşık 25 yıl önce annemden öğrendim tandır yapmayı. O günden bu yana hem ekmeğimi kazanıyorum hem de bu kültürü yaşatmaya çalışıyorum. Eskiden her evin bahçesinde bir tandır olurdu. Şimdi ise neredeyse unutuldu.”
Keçi Kılı ve Samanla Yoğrulan Emek
Yaman, tandır yapımında kullanılan malzemenin doğadan geldiğini ve zahmetli bir süreç gerektirdiğini belirterek şunları söyledi:
“Çamurun içine saman, tuz ve keçi kılı karıştırıyoruz. Keçi kılı, harcın sertleşmesini sağlıyor, tıpkı çimento gibi. Bu sayede tandır daha sağlam ve dayanıklı oluyor. Tandırı yalnızca yaz aylarında yapabiliyoruz çünkü güneş doğal bir fırın görevi görüyor.”
Bir Tandırın Yapımı 7 Gün Sürüyor
Her tandırın el emeğiyle, sabırla üretildiğini vurgulayan Yaman, “Harç hazırladıktan sonra tandırı kat kat örerek şekil veriyoruz. Alt kısmı geniş, yukarısı dar olacak şekilde yükseliyor. Her katın kuruması zaman alıyor. Bir tandırı tamamlamak ortalama bir hafta sürüyor” dedi.
“Tandır Kültürü Apartmanlara Sığmadı”
Geçmişte neredeyse her evde bulunan tandırların artık yalnızca köylerde ya da bahçeli evlerde kullanıldığını belirten Yaman, “Eskiden annem tandır yaptığında, kapımıza sıraya girerlerdi. Şimdi ise betonlaşma arttıkça tandıra olan ilgi azaldı. Tandır, apartman kültürüne sığmadı” diye konuştu.
“Bu Meslekle Toprağa Karışacağız”
Tandır ustalığının gün geçtikçe yok olduğunu dile getiren Gule Yaman, yetkililere de çağrıda bulundu:
“Şu an bahçemde 50’ye yakın tandır hazırladım. Uygun bir yer sağlanırsa bu mesleği hem öğretebilir hem de tanıtabiliriz. Bu iş bizimle birlikte toprağa karışmasın.”
