21 Aralık tarihi, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik gelmesiyle oluşan en uzun geceyi ifade eder. En uzun gecenin yaşandığı gün, gündönümü olarak adlandırılır. Bu süreç gündüzlerin ve gecelerin kısaldığı veya uzadığı anı ifade etmektedir.
21 Aralık kış gündönümü, güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik geldiği andır. Kuzey Yarım Küre'de günler uzamaya, Güney Yarım Küre'de kısalmaya başlar.
Bu tarih, bazı ülkelerde Kuzey Yarım Küre'de kışın, Güney Yarım Küre'de yazın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bazı ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir. Güney Yarım Küre'de en uzun gündüz , Kuzey Yarım Küre'de en uzun gece yaşanır.
21 Aralık'ta güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi'ne dik gelmesiyle şu olaylar gerçekleşir:
Güneş ışınları Güney Yarım Küre'ye gelebileceği en dik, Kuzey Yarım Küre'ye en eğik açılarla gelir.
Üzerinden Oğlak Dönencesi'nin geçtiği karaların iç kısımları, Dünya'nın en sıcak yerleridir.
Güneş ışınlarının atmosferde katettiği yolun en kısa olduğu yer Oğlak Dönencesi'dir.
Öğlen saat 12.00'de Oğlak Dönencesi'nde yataya dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz. Aydınlanma çizgisinin sınırları Kutup dairelerinden geçer. Güney Kutup Kuşağı aydınlanma çemberi içinde iken, Kuzey Kutup Kuşağı karanlık çember içindedir. Kuzey Kutup Dairesi'nde sadece bu gün 24 saat süreyle gece, Güney Kutup Dairesi'nde ise 24 saat süreyle gündüz yaşanır.
Türkiye'de en uzun gece ise Kuzey'deki Sinop'ta yaşanacak.
GÜNDÖNÜMLERİ VE EKİNOKS TARİHLERİ
21 Mart (ekinoks) : Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz kuzey yarım kürede ilkbahar başlarken güney yarımküre sonbahara girer.
21 Haziran (Yaz gündönümü): Yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesinin yaşandığı zamandır. Bir diğer adı da Yaz gündönümüdür. Kuzey yarım kürede yaz başlarken güney yarım kürede kış başlar.
23 Eylül (ekinoks): Gece ve gündüz eşit olur. Kuzey yarımkürede yaz biter, sonbahar başlar. Güney yarımkürede ise bahara geçiş olur. (İLKHA)