Diyarbakır’da 865 Yıllık Camii Tarihe meydan okuyor

27 sahabenin kabrinin bulunduğu cami, hem dini hem de tarihi önemiyle günümüzde de ziyaretçi akınına uğruyor.

Tarihi ve Dini Önemiyle Hazreti Süleyman Camii

Diyarbakır’ın tarihi ve dini mekanlarından olan Hazreti Süleyman Camii, 865 yıldır şehre hem manevi hem de kültürel değer katıyor. Cami, Nasiriyye Camii, Meşhed Camii, Murtaza Paşa Camii ve Kale Camii gibi farklı isimlerle anılmaktadır. Minarelerindeki kitabelerden anlaşıldığı üzere, Nisanoğlu Ebul Kasım tarafından 1155-1160 yılları arasında yaptırılmıştır.

İç Kale’de, Oğrun Kapı'nın güneyinde bulunan burcun kenarında yer alan caminin en dikkat çekici özelliği, Diyarbakır’ın Hz. Ömer döneminde fethinin buradan başlamasıdır. Caminin bitişiğinde yer alan Meşhed, Halid Bin Velid’in oğlu Süleyman ve şehrin İslam orduları tarafından alınışı sırasında şehit düşen sahabelere ev sahipliği yapmaktadır.

Mimari Özellikleri ve Yenileme Çalışmaları

Cami, 1631-1633 yılları arasında Vali Silahtar Murtaza Paşa tarafından yanındaki Meşhed ile birlikte kapsamlı bir onarım geçirmiştir. Eğimli arazi üzerine kurulan yapı, farklı dönemlerden izler taşıyan bir topluluk haline gelmiştir. Batısında Sahabeler Türbesi, namazgâh ve bir çeşme; kuzeyinde ise ikinci bir türbe ve çeşme bulunmaktadır.

Caminin iç kısmında mihrap nişi ve tavandaki kalem işi süslemeler dikkat çekerken, minaresi kare gövdeli olup silmeli yazı kuşaklarıyla beş bölüme ayrılmıştır. Kalker üzerine sülüs yazı kullanılan kitabeler, Rumi harfler ve palmet motifleri ile süslenmiştir.

Ziyaretçi Akını ve Dini Miras

Diyarbakır’da mezar yerleri kesin olarak bilinen 30 sahabenin 27’sinin kabri Hazreti Süleyman Camii’nde yer almaktadır. Bu durum, camiyi sadece tarihi bir mekan değil, aynı zamanda manevi bir ziyaretgâh haline getirmiştir. Günümüzde cami, İnaloğulları ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşırken, Osmanlı mimarisinin ihtişamını da yansıtmaktadır.

Cami, İç Kale surlarına ait iki burç arasında, eğimli arazi üzerine kurulu bir yapılar topluluğundan oluşmaktadır. Yapı topluluğunda cami, bitişik türbe ve hazire, avlu, namazgâh, revaklı abdest alma yerleri ve ikinci türbe bölümü yer almaktadır. Siyah kesme bazalt taşından inşa edilen camiye, güney ve batıdan iki kapı ile girilmektedir.

Kültürel ve Turistik Önemi

Diyarbakır’ın tarihi dokusunu koruyan Hazreti Süleyman Camii, hem yerli hem de yabancı ziyaretçiler için önemli bir çekim merkezi olmayı sürdürüyor. Caminin iç ve dış yapısındaki Osmanlı çinileri, tarihî minare ve kitabeler, şehrin kültürel mirasına ışık tutuyor.