Diyarbakır’daki Musalla Taşının Sırrı

Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesinde yer alan tarihi Ulu Cami avlusundaki musalla taşı, yüzyıllardır kentin dini ve toplumsal hafızasında önemli bir yere sahip bulunuyor. İslam geleneğinde cenaze namazlarının kılındığı ve son yolculuğa uğurlanacak naaşların konulduğu bu taş, geçmişten bugüne uzanan bir ritüelin sessiz tanığı olarak ayakta duruyor.

Ulu Cami’nin asırlara yayılan tarihine paralel olarak kullanılan musalla taşı, Diyarbakır’da cenaze merasimlerinin merkezinde yer aldı. Kentin farklı dönemlerinde yaşamını yitiren pek çok kişi, bu taş üzerinde kılınan cenaze namazlarının ardından defnedildi. Bu yönüyle musalla taşı, yalnızca bir ibadet unsuru değil, aynı zamanda toplumsal birlik ve dayanışmanın simgesi olarak kabul ediliyor.

Kesme taştan yapılan ve sade mimarisiyle dikkat çeken musalla taşı, gösterişten uzak yapısıyla İslam’ın tevazu anlayışını yansıtıyor. Yüzyıllar boyunca açık avluda yer almasına rağmen büyük ölçüde özgünlüğünü koruyan taş, Diyarbakır’ın taş işçiliği geleneğine dair önemli ipuçları sunuyor.

Tarihi kaynaklarda ve sözlü anlatımlarda, Ulu Cami avlusundaki musalla taşının uzun yıllar boyunca kentin en önemli cenaze namazı alanlarından biri olduğu belirtiliyor. Bayramlar, savaşlar, salgınlar ve doğal afetler gibi kentin hafızasında derin izler bırakan dönemlerde de bu taşın etrafında kalabalıkların toplandığı aktarılıyor.

Bugün hâlâ ziyaretçilerin ilgisini çeken musalla taşı, Diyarbakır’ın inanç, kültür ve tarih ekseninde şekillenen yaşam biçiminin somut örneklerinden biri olarak değerlendiriliyor. Asırlardır aynı işlevle kullanılan bu tarihi taş, Ulu Cami avlusunda geçmiş ile bugün arasında güçlü bir bağ kurmaya devam ediyor.